Katecheza Eucharystyczna na Okres Wielkanocny (nr 7)
„Działanie Ducha Świętego w Eucharystii”
„Kościół otrzymał Eucharystię od Chrystusa, swojego Pana, nie jako jeden z wielu cennych darów, ale jako dar największy, ponieważ jest to dar z samego siebie, z własnej osoby w jej świętym człowieczeństwie, jak też dar Jego dzieła zbawienia” (EE 11). W Eucharystii, w czasie której dokonuje się dzieło naszego odkupienia, ma miejsce wspólne działanie Trójcy Świętej: Ojca i Syna, i Ducha Świętego (por. EE 11. 23). Dziś, w Uroczystość Zesłania Ducha Świętego, chcemy skupić się na działaniu Osoby Ducha Świętego w Eucharystii.
Cała Eucharystia jest przepełniona obecnością Ducha Świętego i w każdym jej momencie możemy odkryć Jego działanie. Msza Święta rozpoczyna się w imię Trójcy Świętej, w której Duch Święty jest Duchem miłości i osobową zasadą jedności. To On ustanawia i jednoczy zgromadzenie liturgiczne (por. KKK 1097). Działając w głębi serc ludzkich Duch Święty wzbudza wiarę, daje łaskę nawrócenia serca i przylgnięcia do woli Ojca. Te dyspozycje są podstawą do przyjęcia łask ofiarowanych w Eucharystii oraz owoców nowego życia, jakie ma Ona następnie wydać (por. KKK 1098).
Obecność Ducha dostrzegamy także w jednym z wezwań aktu pokuty, gdy kapłan zwraca się z prośbą do Boga: „Panie, który zesłałeś Apostołom Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, zmiłuj się nad nami”. Jest to również moment, w którym kapłani i wierni są wezwani do moralnego rozeznania swej postawy, do skonfrontowania jej w Duchu Świętym z postawą Chrystusa i do nawrócenia.
W Słowie Bożym, czytanym podczas Eucharystii, działanie Ducha Świętego jest wielorakie. „Słowo Boże nieustannie głoszone w liturgii jest ciągle żywe i skuteczne dzięki mocy Ducha Świętego” (DV 52). Katechizm Kościoła Katolickiego uczy nas, że Duch Święty przypomina zgromadzeniu liturgicznemu „znaczenie wydarzenia zbawczego, ożywiając głoszone słowo Boże, by zostało przyjęte i przeżyte” (KKK 1100). Przypomina On to wszystko, co uczynił dla nas Chrystus, Jego słowa i czyny. Duch Święty udziela czytającym i słuchającym duchowego rozumienia Słowa Bożego, według dyspozycji ich serca. Kształtuje On żywy związek wiernych ze Słowem, by mogli włączyć w swoje życie sens tego, co słyszą i rozważają (por. KKK 1101). Słuchanie Słowa Bożego i homilii domaga się również w odpowiedzi od wiernych postawy posłuszeństwa wobec Ducha Świętego pozwalającego przejść od słuchania Słowa Bożego do przyjęcia Go sercem, nawrócenia, zmiany własnego życia. Liturgia Słowa jest również zaproszeniem wiernych do wielkoduszności, polegającej na głębszej ufności względem Boga i dyspozycyjności wobec Ducha i Jego natchnień.
W czasie liturgii eucharystycznej Duch Święty swoją boską mocą uobecnia i spełnia dzieło zbawcze Chrystusa, wprowadza szafarza i wiernych w misterium zbawienia oraz w żywą relację i komunię z Chrystusem, a także z innymi. Po prefacji, w Modlitwie eucharystycznej, kapłan modli się w epiklezie, która jest modlitwą błagalną, aby Duch Święty zstąpił na dary chleba i wina, i przemienił je w Ciało i Krew Jezusa Chrystusa. Następnie, po konsekracji, kapłan ponownie prosi Boga, aby posłał swego Ducha i uczynił ze wszystkich wiernych „jedno ciało i jedną duszę w Chrystusie”. W tej modlitwie uwidacznia się dynamizm liturgii, która nie zatrzymuje się tylko na konsekracji i na wspomnieniu tajemnic Chrystusa, lecz dzięki Duchowi Świętemu włącza uczestników Eucharystii w „całego Chrystusa”, tzn. jednoczy w Komunii z Chrystusem – Głową Mistycznego Ciała i z Jego członkami.
Przyjmując w Komunii Świętej Żywego Chrystusa, przyjmujemy również w darze Jego Ducha (por. EE 17). Przypomina nam o tym Jan Paweł II w encyklice Ecclesia de Eucharistia o Eucharystii w życiu Kościoła, przywołując jednocześnie nauczanie św. Efrema, który pisze: «Nazwał chleb swoim żyjącym Ciałem, napełnił go sobą samym i swoim Duchem. (…) A kto go z wiarą spożywa, spożywa Ogień i Ducha. (…) Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy, spożywajcie z tym Ducha Świętego. Prawdziwie bowiem to jest moje Ciało, i kto je spożywa, będzie żył na wieki».
Widzimy więc, że cała Eucharystia jest przepełniona dynamiczną obecnością Ducha Świętego i w każdym jej akcie daje się odkryć Jego działanie. Działanie to winno być przez nas dostrzegane, medytowane i tak przyjęte, aby wzbudziło w nas odpowiedź wiary i wolę współdziałania z Duchem Świętym we wszystkich czynnościach liturgicznych i w naszym codziennym życiu.
Opracował: Ks. dr Wojciech Serowik